Herlees mijn tussenkomst over de vervuiling van de Zenne

Geachte voorzitter,
Meneer de minister president,
Waarde collega's,

Vorige week debatteerden we hier in het parlement nog over voorstellen van resoluties betreffende de Klimaattop van Kopenhagen. Terwijl wij hierover volop in de ban waren wisten we niet dat er een grote milieuramp dreigde.

Op donderdag 8 december heeft Aquiris, de uitbater van het Brussels Waterzuiveringsstation gekozen om de installatie volledig stil te leggen. Bijgevolg stroomt het afvalwater van meer dan één miljoen inwoners ongezuiverd in de Zenne met grote milieuschade en vissterfte tot gevolg.

Aan Aquiris, een onderneming van de Veolia Water groep, wereldleider in waterbehandeling werd in 2001 het ontwerp, de bouw en de uitbating gedurende 20 jaar werd toevertrouwd.

Ik las in een verslag van de commissie in 2002 waar toenmalig Vlaams minister van Leefmilieu Mevrouw Dua dit dossier besprak en meldde dat het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest 84,3 percent en het Vlaams Gewest 15,7 percent van de kosten draagt van dit station.

Sinds 2007 is deze installatie in werking getreden. Al snel bleek er een probleem te zijn door verhoogde toevoer van zand en steenpuin waardoor bijkomende investeringen noodzakelijk bleken te zijn. De waterzuiveringskwaliteit was niet voldoende! Het Brussels Gewest spreekt van conceptiefouten bij de initiële bouw van het performant waterzuiveringsstation. Aquiris wil de bijkomende investeringskost niet of niet alleen dragen. Contractueel bepaald zijn eventuele bijkomende investeringskosten zelf door de uitbater te bekostigen tenzij het Brussels Gewest hen hiertoe zou verplichten. Bij verplichting zou de kost door Brussel en Vlaanderen volgens eerder vernoemde percentages moeten gedragen worden. Zo onstond er een contractueel dispuut tussen de uitbater en het Brussels Gewest. Tal van brieven ciruleerden reeds maanden geleden over deze geldkwestie.


Indien de Vlaamse Regering een waarnemer zou hebben gehad in de Raad van Bestuur van Aquiris zou de Minister op de hoogte zijn geweest van dit probleem en bijgevolg had Minster Schauvliege eerder kunnen ingrijpen zodat deze milieuramp misschien had voorkomen geweest.

Om welke reden is het waterzuiveringstation stilgelegd? Is het nu om veiligheidsoverwegingen voor de werknemers in het Zuiveringsstation zoals Aquiris beweert of is het om de Brusselse regering voor een voldongen feit te zetten? De exacte reden is me momenteel na vele contacten en tegenstrijdige persberichten nog niet 100% duidelijk.

Wat vaststaat is dat door deze geldkwestie en koppigheid de Zenne, de Rupel, de Dijle en de Schelde het slachtoffer zijn. De Zenne is opnieuw dood!! Jarenlang milieubeleid is teniet gedaan op zeer korte termijn.

Ik vernam uit goede bron dat op vrijdag 9 december, de dag na het stilleggen van het station, de VMM en Vlaamse Inspectie door Brussel op de hoogte werden gebracht. Onmiddellijk die dag werden correct staalnamen verricht.

Op zaterdag 10 december jl. nam Brussels Minister Huytebroeck van Ecolo die ondertussen is afgereisd uit Kopenhagen, telefonisch contact op met onze Vlaamse Minister van Leefmilieu Mevrouw Schauvliege om dit probleem toe te lichten. Tot op heden is het contact tussen Vlaanderen en Brussel hierbij gebleven. Wat vaststaat is dat grondig gewestoverschrijdend overleg nog steeds niet heeft plaatsgevonden!


Via de pers reageerde Minister Schauvliege maandag 12 december jl. dat ze niet op de hoogte was terwijl Minister Huytebroeck haar hier naar verluidt reeds over sprak.

Wel nam de Vlaamse regering ondertussen net als Brussel de beslissing om Aquiris etc. in kortgeding te dagvaarden. Men had naar mijn mening sneller en eventueel gemeenschappelijk gerechtelijke stappen moeten ondernemen om Aquiris te verplichten de installatie onmiddellijk terug te herstarten.

Niet alleen de beide regeringen, maar ook de getroffen steden Mechelen en Antwerpen zijn al naar het gerecht gestapt. Misschien kan de minister actie ondernemen om een initiatief te nemen om gezamenlijk klacht in te dienen, zodat niet elke gemeente of stad dit afzonderlijk dient te doen. Het is normaal dat de getroffen gemeenten, steden en provincies hun schade willen verhalen!

Meer fundamenteel is deze milieuramp volgens mij symptomatisch voor het gebrek aan samenwerking en overleg tussen het Brussels en het Vlaams Gewest. De Brusselse politieke verantwoordelijke liet haar vertegenwoordigers bewust wegblijven van de vergadering van de raad van bestuur waarop over het stilleggen van de installatie beslist werd. Om een belangenconflict te vermijden, zegt de minister. Als Aquiris dan effectief beslist alles stil te leggen, verzuimt ze wel bewarende maatregelen te nemen. Ze doet dagenlang niets.

En Vlaanderen onderhandelde wel over het meebetalen aan de waterzuivering van het Brusselse afvalwater en meende dat daarmee de kous af was. Dat problemen met die waterzuivering in eerste instantie gevolgen zouden hebben voor Vlaanderen, daar denkt men nu pas aan. Deze mentaliteit bij beide gewesten is structureel: Brussel meent alle gewestbevoegdheden op eigen houtje te kunnen uitoefenen zonder voor gewestoverschrijdenden effecten met Vlaanderen te moeten rekening houden. En Vlaanderen blijft dit aanvaarden en stelt zich met de rug naar Brussel op, met een houding van wat we niet weten, kan ons niet deren. Nu zitten we wel met de gebakken peren. Soortgelijke problemen kunnen evengoed op ons afkomen in andere sectoren en op tal van terreinen is dat al volop het geval: ruimtelijke ordening, geluidsnormen en alle andere milieuaspecten, mobiliteit, migratiestromen en de gevolgen voor onderwijs en inburgering.



Ik wens toch nog enkele vragen op een rijtje te zetten:

Waarom heeft de Vlaamse overheid niet sneller iets gemerkt van het conflict?
Hoe staat het met de meetnetten over de waterkwaliteit?
Hoeveel schade loopt Vlaanderen?
Wie gaat dat betalen?
Hoe lang zal het duren vooraleer de waterkwaliteit in Zenne, Rupel, Dijle en Schelde opnieuw hersteld is?
Op welke manier wil Minister Schauvliege vermijden dat Vlaanderen nogmaals het slachtoffer wordt van grensoverschrijdende milieuschade?


Graag verwijs ik nogmaals naar mijn tussenkomst bij de bespreking van de beleidsvisie waar ik er nog op aandrong om samen met de gewesten een crisisplanning uit te werken voor bij gewestoverschrijdende milieuproblemen. Ik hoop dan ook dat de Minister hier nu samen met haar collega's Ministers snel werk van maakt, niet alleen voor het milieu maar voor alle beleidsvelden met gewestoverschrijdende gevolgen.


Tot slot dring ik aan dat de Vlaamse Regering dringend de nodige stappen onderneemt zodat we met zekerheid kunnen stellen dat het waterzuiveringsstation hopelijk vandaag nog herstart wordt!

Ik dank u voor uw aandacht.